γράφει ο Δημήτρης Παπαναγιώτου
"Το καλά κρυμμένο μυστικό των
Μινωιτών"
"Είχαν
υπολογιστή οι αρχαίοι Κρήτες;"
Πρόσφατα, ο ερευνητής δρ. Μηνάς Τσικριτσής
αποκάλυψε πως οι Μινωίτες διέθεταν αξιοζήλευτα τεχνολογικά και επιστημονικά
μέσα για την ναυτιλία τους που σχετιζόταν με την αστρονομία και τα μαθηματικά.
Ο "Υπολογιστής του Παλαίκαστρου" είναι ηλιακό ρολόι, αστρολάβος και
υπολογιστής γεωγραφικού πλάτους και εκλείψεων ταυτόχρονα. Ο ερευνητής έφερε στο
φως δύο ξεχασμένα μινωικά πλακίδια από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το δαχτυλίδι του Μίνωα και τη μήτρα της Σητείας αποκαλύπτοντας σήμερα
τα κρυμμένα μυστικά τους από το μακρινό 1500π.Χ.
Η
συσχέτιση των ευρημάτων με άλλα αρχαιολογικά, ιστορικά και αστρονομικά στοιχεία
οδήγησε στην εξήγηση ότι αυτή η μήτρα χρησίμευε ως αναλογικός υπολογιστής
χρόνου, γεωγραφικού πλάτους και σεληνιακών εκλείψεων. Οι Μινωίτες φαίνεται να είναι οι πρώτοι που ανακάλυψαν την έννοια του
Σάρου, δηλαδή την επανάληψη των
σεληνιακών εκλείψεων κάθε 18 χρόνια και 11 ημέρες-28 εκλείψεις, όπως την είχαν
διατυπώσει οι Χαλδαίοι, και προηγήθηκαν 14 αιώνες παρέχοντας την
τεχνογνωσία για τη δημιουργία του "Μηχανισμού των Αντικυθήρων". Στα
δεξιά της μήτρας, στο κέντρο του ακτινωτού δίσκου αποτυπώνεται ένας σταυρός,
παγκόσμιο σύμβολο του θεού Ήλιου, και γύρω του 18 στιγμές- χρόνια. Στο κάτω
μέρος, αντίθετα, διακρίνεται η Σελήνη με τη μορφή μηνίσκου και 28 αριθμημένες
στιγμές (το πλήθος των εκλείψεων ανά 18 χρόνια) στον εξωτερικό κύκλο. Το
εγχάραγμα με τις κουκίδες αποτελεί θαύμα κομψής λύσης στην μέγιστη απλότητα
κατασκευής. Η λειτουργία της μήτρας είναι μοναδική, ο εσωτερικός κύκλος
χωρίζεται σε δύο ημικύκλια, που το καθένα έχει 29 και 30 χαράξεις. Αυτά τα
ημικύκλια αναπαριστούν δύο σεληνιακούς μήνες, 29 και 30 ημερών, που αρχίζουν
και τελειώνουν με πανσέληνο. Αν, κάθε ημέρα, μετακινούμε δεξιόστροφα μία βελόνα
στον εσωτερικό κύκλο και κάθε 15 ημέρες μετακινούμε μια άλλη βελόνα
αριστερόστροφα στην περιφέρεια με τα ακτινωτά τριγωνικά δόντια, παίρνουμε την
πορεία της Σελήνης ως προς την πορεία του Ηλίου. Μάλιστα, οι κατασκευαστές της
γνώριζαν πιθανότατα τον κύκλο κίνησης των σεληνιακών δεσμών, τα σημεία εκείνα
όπου το επίπεδο της τροχιάς της Σελήνης τέμνει το επίπεδο της τροχιάς της Γης.
Το εντυπωσιακότερο είναι πως με την ίδια λογική υπολογισμού βρέθηκε σωστά η
ολική σεληνιακή έκλειψη στις 21.12.2010, οι εκλείψεις του 2011 και προβλέπονται
οι εκλείψεις των ετών 2015, 2017 και 2018.
Πέρα από τον υπολογισμό των εκλείψεων, η μήτρα
χρησίμευε ως ηλιακό ρολόι και η ώρα υπολογιζόταν ως εξής με βάση τον δίσκο. Αν
προσανατολίσουμε τον κεντρικό σταυρό σε κατεύθυνση Βορρά - Νότου και
τοποθετήσουμε στο κεντρικό βαθούλωμα μια βελόνα κατακόρυφα, τότε η σκιά της
βελόνας δείχνει το σημείο του ακτινωτού δίσκου που αντιστοιχεί στην ώρα της
παρατήρησης. Υπολογίζεται η ώρα να αντιστοιχεί σε περίπου 58 λεπτά, δηλαδή,
πολύ κοντά στην ώρα που χρησιμοποιείται σήμερα. Θεωρώντας ότι κάθε τριγωνικός
δείκτης του ακτινωτού τμήματος αντιστοιχεί σε περίπου μισή ώρα, οι πέντε
κουκκίδες του κάθε δείκτη τον χωρίζουν σε 5 μικρότερες μονάδες χρόνου,
διάρκειας περίπου 6 σημερινών λεπτών. Επιπρόσθετα, στη μήτρα της Σητείας, πάνω
από τον δίσκο, υπάρχουν τρία εργαλεία για τον προσδιορισμό του γεωγραφικού
πλάτους. Αν ο χρήστης του δίσκου χρησιμοποιούσε ως όργανα τις δύο βελόνες και την ημικυκλική λαβίδα που υπάρχει στο αποτύπωμα της πίσω πλευράς της
μήτρας, και σημείωνε ανά εβδομάδα την άκρη της σκιάς όταν μεσουρανεί ο Ήλιος,
τότε μπορούσε με τη γωνία ω που σχηματίζουν οι βελόνες να καταγράφει το
γεωγραφικό πλάτος του τόπου όπου βρίσκεται. Η μήτρα- πολυπυξίδα έχει
επιβεβαιωθεί ότι κάνει σωστές μετρήσεις ώρας, εκλείψεων και γεωγραφικού πλάτους
χωρίς να αποκλείεται η ανακάλυψη και άλλης χρήσης της μελλοντικά.
Το στοιχείο που εξέπληξε ακόμη και τον ίδιο τον
ερευνητή είναι η εντυπωσιακή ομοιότητα και σύμπτωση της μήτρας με τον
σχηματισμό του Stonehenge
και δεν αποκλείεται ο κρητικομινωικός πολιτισμός να σχετίστηκε άμεσα με τους
'Υπερβόρειους" λαούς της Βρετανίας. Ίσως, η πολυπυξίδα των Μινωιτών να
ήταν το μυστικό όπλο των καπετάνιων, Ελλήνων και Φοινίκων, από την Αργοναυτική
εκστρατεία μέχρι και την εποχή του Αρχιμήδη. Και πιθανόν, ο Αρχιμήδης με τους
Αλεξανδρινούς και τους Ροδίτες σοφούς βρίσκονται πίσω από την μετεξέλιξή της
στον τέλειο μικρομηχανισμό των Αντικυθήρων.
Οι γνώσεις που διέθεταν οι Μινωίτες και η
εξέλιξή τους στις επιστήμες που συνδέονται με την ναυτιλία ήταν τόσο υψηλές που
τους οδήγησαν στη δημιουργία του πρώτου αναλογικού υπολογιστή της ανθρωπότητας
(υπολογιστής του Παλαίκαστρου), τον 15 αιώνα π.Χ. Βέβαια, υπάρχουν πολλά ακόμη
κρυμμένα μυστικά χιλιάδων χρόνων που περιμένουν να μας αποκαλυφθούν μέσα από τα
καμένα απομεινάρι του λαμπρού Μινωικού πολιτισμού.