"Φτωχοί και Άγιοι"

 Τη σύνθεση «Φτωχοί και Άγιοι»  παρακολούθησαν οι μαθητές του σχολείου μας στη σκηνή της αίθουσας τελετών του σχολείου σήμερα Πέμπτη 20/12/2012.
Η παράσταση στηρίζεται σε πέντε διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη διασκευασμένα από τους θεατρικούς συγγραφείς Αντώνη και Κωνσταντίνο Κούφαλη με κοινό θεματικό άξονα την αποκατάσταση του κοινωνικού δικαίου και την εμβληματική παρουσία της γυναίκας – μάνας, που αποτελούν μαζί τους πυλώνες του παπαδιαμαντικού σύμπαντος.
Τα διηγήματα προέρχονται από το τεράστιο απόθεμα του συγγραφέα και είτε ανήκουν στα εντελώς αντιπροσωπευτικά του –Η Σταχομαζώχτρα, Ο Αμερικάνος - είτε στα λιγότερο γνωστά αλλά με ιδιαίτερη δύναμη λόγου και εικόνας - Το Χριστόψωμο, Η Ντελησυφέρω, Ο πολιτισμός εις το χωρίον. Συνδέονται με έναν πρόλογο, προσθήκη της σκηνοθέτιδος, από επιστολές του συγγραφέα προς τον πατέρα του και αποσπάσματα άλλων διηγημάτων του, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, που καθορίζει το στίγμα του έργου και αναδεικνύει τον ψυχισμό του συγγραφέα.
Ο λόγος του Παπαδιαμάντη κυριαρχεί σαν ένα μοναδικό μάθημα γλώσσας και αισθητικής, με τα κείμενα να εναλλάσσονται και τους ηθοποιούς να μπαινοβγαίνουν σε ρόλους και καταστάσεις, αγγίζοντας τις ψυχές των θεατών, διαπερνώντας όλο το φάσμα των ψυχικών διακυμάνσεων της ανθρώπινης ύπαρξης, «σαν να΄χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου», αλλά και την χαρά, το γέλιο, το πείραγμα, ενώ το άγνωστο σε πολλούς χιούμορ του συγγραφέα αναδεικνύεται περίτρανα.

Ο θεατρικός συγγραφέας Κων/νος Κούφαλης επισημαίνει ότι η διασκευή έγινε «με στόχο να αναδειχθεί το θέατρο χωρίς να πειραχθεί ο λόγος του Παπαδιαμάντη». «Πιστεύουμε ότι ο Παπαδιαμάντης είναι ο μεγαλύτερος διηγηματογράφος που μέσα στο έργο του περικλείει όλο τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής, από τη γέννηση ως τον θάνατο. Είναι ειδική περίπτωση ο Παπαδιαμάντης», συνεχίζει ο Αντώνης Κούφαλης: «Αποδίδει την έννοια της δικαιοσύνης, τιμωρεί και αποκαθιστά».
Με εικόνες που διαθέτουν μιαν «εκκωφαντική ησυχία» που «σκεπάζεται από χιόνι» και μια γλώσσα που «αιχμαλωτίζει» το κοινό, οι αδελφοί Κούφαλη δούλεψαν τα κείμενα και έφτιαξαν διαλόγους με τη γλώσσα του συγγραφέα. «Η γλώσσα, η ιδιαιτερότητα των ηρώων, η θεματολογία προσφέρουν στον Παπαδιαμάντη ένα παγκόσμιο στοιχείο που ξεπερνά κατά πολύ το τοπικιστικό πνεύμα», καταλήγουν, εξηγώντας ότι η θεατρικότητα είναι μέσα στα ίδια του τα κείμενα.
Η παράσταση αρχίζει με ανάγνωση κάποιων γραμμάτων του συγγραφέα και βαθμιαία η θεατρικότητα της ιδιόλεκτης γραφής του, δημιουργεί εικόνες, συναισθήματα και μοσχοβολά Ελληνική παράδοση.
Ο λόγος του Παπαδιαμάντη παρουσιάζεται περισσότερο επίκαιρος από ποτέ. Ένα έργο δυνατό, ψυχογραφικό, με έκδηλες τις κοινωνικές αναφορές και τις επικρατούσες αντιλήψεις, που ελάχιστα μοιάζουν να διαφοροποιούνται στις μέρες μας, η κατάδειξη ενός κοινωνικού συστήματος που αφήνει τον απλό, καθημερινό άνθρωπο έρμαιο στην τύχη του, η χειροπιαστή φτώχια με όλα τα συμπαρομαρτούντα της, η αδικία, η μέθη, η χαρτοπαιξία, η τοκογλυφία, ακόμη και ο φόνος, αλλά και η εγκαρτέρηση, ο αγώνας, η ελπίδα, ότι αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα, ένας κόσμος απίστευτα πονεμένος γι' αυτό και τόσο αληθινός και σημερινός. Ένας κόσμος που πάσχει απλώς και μόνο επειδή ζει.

Η προέλευση της Χριστουγεννιάτικης κάρτας

Η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα

Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Britannica Online, αν και οι ξυλοχαράκτες κατασκεύαζαν αντικείμενα με θρησκευτικά θέματα κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η πρώτη Χριστουγεννιάτικη κάρτα, με τη σημερινή της έννοια, πιστεύεται ότι σχεδιάστηκε από τον Callcott Horsley στην Αγγλία το 1843. Λέγεται ότι την δημιούργησε για τον φίλο του Sir Henry Cole. Μία έκδοση 1,000 καρτών βγήκε προς πώληση στο Λονδίνο. Λιθογραφήθηκε σε χοντρό χαρτόνι, 5 1/8 επί 3 1/4 inches, σε σκούρα σέπια και ζωγραφίστηκε με το χέρι. 
Το κέντρο της κάρτας έδειχνε ένα οικογενειακό πάρτι σε εξέλιξη, κάτω από το οποίο υπήρχαν οι λέξεις «Χαρούμενα Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος». Στη μία πλευρά υπάρχει μία σκηνή που ταίζουν κάποιον πεινασμένο και στην άλλη μία σκηνή που ντύνουν τους φτωχούς. 
Είχε, όμως, τόσο μεγάλη επιτυχία, που 1.000 κάρτες τυπώθηκαν εκείνη τη χρονιά και έτσι ξεκίνησε η εμπορική παραγωγή ευχετήριων καρτών. Η καθεμιά κάρτα κόστιζε ένα σελίνι. Σήμερα οι πρώτες αυτές κάρτες είναι πολύ σπάνιες. Το Δεκέμβριο του 2005 μία τέτοια κάρτα πουλήθηκε αντί του ποσού των 8.500 λιρών Αγγλίας.
Στις ΗΠΑ, ο κύριος Pease, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος στο Albany της Ν. Υόρκης, 
κατασκεύασε στα μέσα του 19ου αιώνα μία κάρτα με «Χριστουγεννιάτικες ευχές από το μεγάλο κατάστημα του Pease, το ναό της μόδας».

Χριστουγεννιάτικα έθιμα στην Ελλάδα

Κάθε περιοχή έχει αυτές τις ημέρες τα δικά της ξεχωριστά έθιμα.
Πέρα από τα καθιερωμένα, υπάρχουν και μερικά έθιμα που έχουν αρχίσει να φθείρονται με το πέρασμα των χρόνων.

ΗΠΕΙΡΟΣ
Tα καρύδια
 Τα καρύδια είναι ένα παραδοσιακό ομαδικό παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά. Οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν ως εξής: Κάποιο παιδί χαράζει στο χώμα μια ευθεία γραμμή. Πάνω σ’ αυτή, κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή των καρυδιών, σημαδεύει σκυφτός, και με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, κάποιο άλλο καρύδι. Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να βγουν από τη γραμμή όλα τα καρύδια.

Tο αναμμένο πουρνάρι
 Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήταν νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους. Από τότε, λοιπόν, στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, να κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι, ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το

πηγαίνουν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

  Ακόμη και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους – είναι μεγάλη πολιτεία τα Γιάννενα – αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!» Αυτή είναι η καλύτερη ευχή για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ’ αφήσουν τ’ όνομα το πατρικό να σβήσει.

 ΘΕΣΣΑΛΙΑ
 Το Πάντρεμα της φωτιάς
  Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ελλάδας "παντρεύουν", τη φωτιά. Παίρνουν ένα ξύλο με θηλυκό όνομα και ένα με αρσενικό όνομα, συνήθως από αγκαθωτά δέντρα. Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους. Στη Θεσσαλία, επιστρέφοντας από την εκκλησία στο σπίτι, τα κορίτσια βάζουν παραδίπλα στο αναμμένο τζάκι κλωνάρια κέδρου που τα ξεδιαλέγουν, ενώ τα αγόρια τοποθετούν κλαδιά από αγριοκερασιά. Τα μικρά αυτά κλάδιά δέντρων αντιπροσωπεύουν τις προσωπικές τους επιθυμίες για την πραγματοποίηση μιας όμορφης ζωής. Φροντίζουν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά και παρακολουθούν με ενδιαφέρον ποιο κλωνάρι θα καεί πρώτο, καθώς λένε πως αυτό είναι καλό σημάδι για το κορίτσι ή το αγόρι, αντίστοιχα, και συγκεκριμένα πως θα είναι αυτό που θα παντρευτεί πρώτο.

ΜAΚΕΔΟΝΙΑ
Το Χριστόξυλο
Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας, από τις παραμονές των εορτών ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο, το πιο γερό, το πιο χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Αυτό ονομάζεται Χριστόξυλο και είναι το ξύλο που θα καίει για όλο το δωδεκαήμερο των εορτών, από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα, στο τζάκι του σπιτιού. Η στάχτη των ξύλων αυτών προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.

Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο, κάθε νοικοκυρά φροντίζει να έχει καθαρίσει το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι , ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζουν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μή βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως λένε στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων , όταν όλη η οικογένεια θα είναι μαζεμένη γύρω από το τζάκι , ο νοικοκύρης του σπιτιού ανάβει την καινούρια φωτιά και μπαίνει στην εστία το Χριστόξυλο. Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού, καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη Του. Σε κάθε σπιτικό, οι νοικοκυραίοι προσπαθούν το Χριστόξυλο να καίει μέχρι τα Φώτα.



ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 

Χριστόψωμο
  Το ζύμωμα του χριστόψωμου θεωρείται έργο θείο και είναι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Οι γυναίκες φτιάχνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια και υπομονή. Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, όπως ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα, και κατά τη διάρκεια του ζημώματος λένε: "Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει." Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ’ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι ή ένα αυγό, συμβολίζοντας τη γονιμότητα.
Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές.
 
ΝΗΣΙΑ
Η σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου
  Στην σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου την παραμονή των Χριστουγέννων τελείται Αρχιερατική θεία λειτουργία. Η αναπαράσταση της φάτνης όπου γεννήθηκε ο Χρηστός με πρόβατα, βοσκούς φωτιές σήμαντρα και το αστέρι να λάμπει στην κορυφή της σπηλιάς δίνουν ιδιαίτερο χρώμα. Παλιότερα, από την παραμονή των Χριστουγέννων οι γεωργοί οι βοσκοί και οι ναυτικοί έλεγαν "πώς παλεύουν οι καιροί, και οι αέρηδες ποιος θα γεννηθεί και ποιος θα βαπτισθεί''.  Όποιος γεννηθεί όποιος δηλαδή υπερισχύσει και βγει νικητής την ημέρα των Χριστουγέννων, αυτός θα υπερισχύσει μέχρι και τα Φώτα αλλά και ολόκληρο τον καινούργιο χρόνο. Πιο παλιά το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων έκοβαν κλαδιά και βλαστούς οι νοικοκυρές και τα πήγαιναν στο σπίτι. Τα έβαζαν σε ποτήρι με νερό και προσμονούσαν να ανθίσουν.

Ένα δένδρο και μια γαλοπούλα μια φορά...

Από πού Προέρχεται το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο

Οι πρόγονοι του Χριστουγεννιάτικου δέντρου μπορούν να αναζητηθούν στα ειδωλολατρικά έθιμα της λατρείας των δέντρων. Τότε δέντρα μεταφέρονταν μέσα στα σπίτια και οι άνθρωποι τα στόλιζαν για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά τον επόμενο χρόνο. Λέγεται ότι ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεκίνησε την παράδοση των αναμμένων λαμπών στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο, στη Γερμανία, τον 16ο αιώνα. Η εικόνα ενός πράσινου δέντρου την παραμονή των Χριστουγέννων, με τα αστέρια να λάμπουν στον ουρανό από πάνω του, λέγεται ότι του έκανε μεγάλη εντύπωση κι έτσι τοποθέτησε ένα παρόμοιο δέντρο, διακοσμημένο με αναμμένα κεριά, μέσα στο σπίτι του. Στα μέσα του 1800, το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δένδρου είχε επεκταθεί ταχύτατα σε όλο τον κόσμο. Το έθιμο γινόταν αιτία για πολλά ατυχήματα!. Έτσι, μέχρι να εφευρεθούν τα ηλεκτρικά φωτάκια, οι προνοητικοί είχαν και έναν κουβά νερό κάτω από το δέντρο, για τον κίνδυνο πυρκαγιάς…  

Το 1882, το πρώτο ηλεκτρικά φωτισμένο Χριστουγεννιάτικο δέντρο του κόσμου, στολίσθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης, στην κατοικία του Έντουαρτ Τζόνσον, ενός συναδέλφου του εφευρέτη Τόμας Έντισον. Σήμερα, περισσότερα από 72 εκατομμύρια δέντρα στολίζονται κάθε Χριστούγεννα, και από αυτά, 35 εκατομμύρια είναι αληθινά δέντρα ενώ 37 εκατομμύρια είναι ψεύτικα.

 

Η Γαλοπούλα

Στην Ευρώπη, υπήρχε παλαιότερα η συνήθεια να μαγειρεύουν μεγάλα πουλιά για το γιορτινό γεύμα. Προτιμούσαν τους φασιανούς, τις χήνες και τα παγόνια. Όταν, όμως δοκίμασαν τη γαλοπούλα, την καθιέρωσαν ως το κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο γεύμα. Στις αρχές του 19^ου αιώνα, στο Νόρφολκ της Αγγλίας οι πτηνοτρόφοι έλυσαν το πρόβλημα της μεταφοράς της γαλοπούλας ως εξής: έβαζαν τα πουλιά να διανύουν πάνω από 100 χιλιόμετρα σε μια εβδομάδα για να φτάσουν στην πρωτεύουσα. Κι επειδή τα ποδαράκια τους δεν είναι φτιαγμένα για πεζοπορία, τους φορούσαν ειδικά καλύμματα ή τα βουτούσαν σε πίσσα, για να σκληρύνουν! 

Από πότε τα Χριστούγεννα εορτάζονται την 25η Δεκεμβρίου

 Η παράδοση θεωρεί, ότι η αρχαιότερη ομιλία για τη γιορτή των Χριστουγέννων εκφωνήθηκε από τον Μέγα Βασίλειο στην Καισαρεία της Καππαδοκίας το έτος 376 μ.Χ.
Επί Πάπα Ιουλίου Α’ (336-332) τα Χριστούγεννα σταμάτησαν να γιορτάζονται μαζί με τα Θεοφάνεια και θεσπίσθηκε ως επέτειος η 25 Δεκεμβρίου, κατόπιν έρευνας των αρχείων της Ρώμης. Στον καθορισμό της 25ης Δεκεμβρίου ως ημερομηνίας εορτασμού συντέλεσαν προφανώς η μεγάλη εθνική εορτή του «ακατανίκητου» θεού ήλιου (Dies Natalis Solis Invicti) και ο εορτασμός των γενεθλίων του Μίθρα, που ήταν διαδεδομένα σε όλη την επικράτεια της τότε Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 
Η επιλογή αυτής της ημέρας ως ημέρας γέννησης του Χριστού είχε να κάνει με την προσπάθεια αντικατάστασης των μη χριστιανικών γιορτών που τηρούνταν εκείνον τον καιρό, όπως τα Σατουρνάλια και τα Μπρουμάλια.

Σύμφωνα με μερικούς ερευνητές, οι χριστουγεννιάτικες γενικά δοξασίες και παραδόσεις, αποτελούν ένα μείγμα από κατάλοιπα της λατρείας του Σατούρνο (θεός που ταυτίζεται με τον Κρόνο) κι άλλων δοξασιών που αναμίχθηκαν με τις χριστιανικές, για να ξεχαστεί στο πέρασμα των αιώνων η αρχική τους προέλευση.
  Πάντως, όταν ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, προσπάθησε να απορροφήσει και να δώσει νέα διάσταση και σημασία σε έθιμα και λατρευτικές συνήθειες αιώνων. Παρ’ όλες, όμως, τις απαγορεύσεις της εκκλησίας για πολλές από τις εκδηλώσεις που τελούνταν στην αντίστοιχη του Δωδεκαημέρου περίοδο ή τις νομοθεσίες, πολλές παλιές λατρευτικές συνήθειες διατηρήθηκαν, κυρίως στην ύπαιθρο, καθ’ όλη την διάρκεια των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων, μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Σε μεταγενέστερη εποχή πολλά από τα έθιμα (ανταλλαγή δώρων, γλέντια, κ.ά.) μεταβιβάστηκαν στον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς.

Από τη Δύση ο εορτασμός της Γεννήσεως στις 25 Δεκεμβρίου πέρασε και στην Ανατολή γύρω στο 376. Το 386 ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρότρυνε την εκκλησία της Αντιόχειας να συμφωνήσει στην 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της Γέννησης.
Με τα χρόνια επικράτησε σε όλο το χριστιανικό κόσμο εκτός της Αρμενικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, που συνεχίζει το συνεορτασμό με τα Θεοφάνια.
Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία.
Το 1752, αφαιρέθηκαν 11 ημέρες από το έτος, όταν έγινε η αλλαγή από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Κατά συνέπεια, η ημερομηνία της 25ης Δεκεμβρίου μετακινήθηκε κατά 11 ημέρες. Κάποια τμήματα της Χριστιανικής εκκλησίας, οι λεγόμενοι παλαιοημερολογίτες, γιορτάζουν ακόμα και σήμερα τα Χριστούγεννα στις 7 Ιανουαρίου (25 Δεκεμβρίου με το Ιουλιανό ημερολόγιο).
  Ως το 1100, καθώς είχε επεκταθεί η δράση των ιεραποστολών στις παγανιστικές ευρωπαϊκές φυλές, όλα οι χώρες της Ευρώπης γιόρταζαν τα Χριστούγεννα.

Μεγεθύνσεις και σμικρύνσεις στη γλώσσα των νέων

  Πολλά πράγματα που συμβαίνουν στη γλώσσα αποτελούν αντανάκλαση κοινωνικών παραμέτρων, που επενεργούν στο πεδίο της. Ανάμεσα σε πολλά τέτοια, η χρήση της γλώσσας  επηρεάζεται -λιγότερο ή περισσότερο- και από την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουν όσοι την χρησιμοποιούν. Σε σχέση με τον παράγοντα ηλικία, λοιπόν, και περιοριζόμενοι στην ηλικιακή ομάδα των νέων ανθρώπων (εννοούμενη -έστω- σε πιο ευρύ φάσμα ηλικιών) μπορούμε να παρατηρήσουμε  -ανάμεσα σε άλλα-  ότι, καθώς οι νέοι σφύζουν από ζωντάνια, δυναμισμό και ενέργεια, αντιμετωπίζουν δυναμικά τη δοσμένη πραγματικότητα και, επιχειρώντας να την περιγράψουν λεκτικά, συνηθίζουν να  την μετασχηματίζουν / επεκτείνουν είτε θετικά, προς την κατεύθυνση δηλαδή της ομορφιάς ή συναφών ιδιοτήτων των πραγμάτων, είτε προς την αρνητική κατεύθυνση, της ασχήμιας ή συναφών με αυτήν όρων, μεγεθύνοντας ή μικραίνοντας -συνήθως, όμως, μεγεθύνοντας- τα δεδομένα και τις καταστάσεις που προσλαμβάνουν, εκεί όπου τα άτομα μεγάλης ηλικίας δεν θα έπρατταν πιθανόν κάτι αντίστοιχο -ή δεν θα το έπρατταν τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό μεγέθυνσης ή σμίκρυνσης.
Το φαινόμενο μπορεί να εντοπιστεί στα διάφορα επιμέρους επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας. Χαρακτηριστικά -και μάλλον ατελώς- μπορούμε να αναφέρουμε περιπτώσεις όπως οι παρακάτω κατά τη χρήση της γλώσσας από νέους ανθρώπους (ακόμη περισσότερο, φυσικά, ισχύουν όσον αφορά τη χρήση της γλώσσας από εφήβους):
Προσωδιακά χαρακτηριστικά:
μακρόσυρτα επιφωνήματα, π.χ. μμμμμμμ / ουάου (αγγλ. wow),
μακρόσυρτα σημεία στίξης για επίταση, π.χ. ;;;;;;;;;;;;
Χρήση εικονο-συμβόλων (τα γνωστά emoticons) μέσω των οποίων επίσης δίνουν νότα ομορφιάς ή ασχήμιας πλάι στα γραφόμενά τους, κωδικοποιώντας βιωματικές αντιδράσεις τους απέναντι σε γραφόμενα δικά τους ή άλλων, π.χ. :- (*_*) .
Φωνολογία: πραγμάτωση μακρόσυρτων λέξεων  μέσω των οποίων  μεταδίδουν εμφατικά τη συναισθηματική τους στάση απέναντι σε όσα προσλαμβάνουν με τις αισθήσεις τους, λεκτικά ή μη, π.χ. μωρρρό μουυυυυυ (πιο δύσκολα, σαφώς, περιμένουμε ανάλογη γραπτή πραγμάτωση από έναν άνθρωπο μεγάλης ηλικίας).

Μορφολογία:  χρήση μεγεθυντικών -συνήθως- καταλήξεων, π.χ. γκολ-άρα, κομματ-άρα, παίδ-αρος, ψάρ-ακας / γκάβ-ακας (στον στρατό) ή επιθέτων υπερθετικού βαθμου, παραβιάζοντας κάποτε και συμβάσεις του γλωσσικού συστήματος για λόγους έμφασης, π.χ. ΜΕΓΙΣΤΟΣ καλλιτέχνης ή ο καλυτερότερος / ο φρουτοχυμότερος χυμός (από διαφήμιση της οποίας το target group προφανώς αποτελείται κυρίως από πιο νέους ανθρώπους, επιρρεπείς στην κατανάλωση, και μάλιστα καινούριων προιόντων: ανάλογες μεγεθύνσεις της γλώσσας, κυρίως για επικοινωνιακούς λόγους, βέβαια, -και όχι μόνο σε επίπεδο μορφολογίας- μπορεί να βρει κανείς πλείστες όσες σε διαφημίσεις που απευθύνονται κυρίως σε νεανικό κοινό).

Σημασιολογία – πραγματολογία : χρήση εκφράσεων μέσω των οποίων μεγεθύνουν -συνήθως- είτε ποσοτικά είτε ποιοτικά ό,τι παρατηρούν, π.χ. σε γουστάρω άπειρα, περάσαμε θεικά, έπος / επικό (πολύ συχνή χρήση της λέξης από νέα άτομα ως σχόλιο συνήθως σε τραγούδια της rock ή της heavy metal  μουσικής, γενικά σε καλλιτεχνικές δημιουργίες  ή ακόμη σε καταστάσεις που ενέχουν κάτι το ξεχωριστό, αλλά πάντως όχι τέτοιο που να το εξομοιώνουν με ηρωικά κατορθώματα, τα οποία και σημασιοδοτεί κατά την κυριολεκτική της σημασία η λέξη), δεν υπάρχει (κλασική φράση των νέων τα τελευταία χρόνια για να σχολιάσουν κάτι το ιδιαίτερο, ξεχωριστό, μοναδικό, εξαιρετικό: εδώ η σμίκρυνση της πραγματικότητας απόλυτη, αφού εμφανίζεται σαν ανύπαρκτο κάτι το έτσι κι αλλιώς υπαρκτό, έστω και αν οι ιδιότητές του το κάνουν να ξεχωρίζει τόσο, ώστε να μην υπάρχει / κατατάσσεται (μ' αυτή την έννοια ‘δεν υπάρχει’) στο  σύνολο των παρατηρούμενων / προσδοκώμενων πραγμάτων / καταστάσεων), Θεός (για αγαπημένο αθλητή, τραγουδιστή ή πολύ όμορφο άνδρα κ.τ.λ.: και πάλι δύσκολα συναντάμε μια τέτοια γραπτή ή προφορική πραγμάτωση από άτομα μεγάλης ηλικίας), Θεά (-ρα) (για πολύ όμορφη ή εντυπωσιακή γυναίκα), καλά, η γυναίκα είναι κόλαση (πβ. και το γνωστό διαφημιστικό σποτ σοκολατοποιίας με καταληκτικό σλόγκαν ‘σο-Κόλαση’), σούπερ, με αρρωσταίνει / με πεθαίνει...κ.ά

Επιπλέον, σε επίπεδο μορφολογικό σημασιολογικό σύνθετα όπως καρα-γούσταρα στο πάρτι, Θεο-κόμματος (για πανέμορφη), ρήματα όπως φρικάρω, και σε επίπεδο συντακτικο-σημασιολογικό φρ. όπως έγινα λιώμα από τα ποτά, χώμα ήταν σήμερα ο Ρονάλντο στο γήπεδο κ.τ.λ. Θα μπορούσε κάποιος να επεκτείνει τις παραπάνω παρατηρήσεις ώστε να περιλάβει π.χ. και άλλες λεκτικές περιγραφές της πραγματικότητας -στην περίπτωσή μας, από τη γλώσσα των νέων- που ενέχουν μεγεθύνσεις ή σμικρύνσεις, π.χ. αντιφάσεις, ευρεία χρήση μεταφορικού λόγου, άλλα σχήματα λόγου κ.τ.λ. Ωστόσο, στο παρόν άρθρο απλώς θίξαμε το θέμα, σε παρατηρήσεις που απλώς αποτελούν αφετηρία για τη βαθύτερη μελέτη του φαινομένου.
Φυσικά με τα παραπάνω δεν εννοούμε ότι τέτοιες επιτατικές χρήσεις ανήκουν αποκλειστικά στους νέους. Ωστόσο, είναι πολύ πιο προσδόκιμες -ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις- κατά την πραγμάτωση λόγου από νέα άτομα σε σύγκριση  με τη γλωσσική επιτέλεση των μεγάλων. Ούτε επίσης με τις παρατηρήσεις αυτές αντιμετωπίζουμε αρνητικά τη χρήση της γλώσσας που είτε υπερβάλλει και δεν καταγράφει με αυστηρά ρεαλιστικούς όρους την πραγματικότητα είτε παραβιάζει κάποτε συμβάσεις του γλωσσικού συστήματος: έτσι κι αλλιώς, τέτοιες επεκτάσεις των σημασιών μάλλον αναδεικνύουν την πλαστικότητα και τις εκφραστικές δυνατότητες των φυσικών γλωσσών, παρά στοιχειοθετούν τυχόν ‘μομφή’ περί γλωσσικής ‘ασυδοσίας’ των νέων. Εξάλλου, διαγράφοντας τον κύκλο σε σχέση με το πώς ξεκινήσαμε, τέτοιες πραγματώσεις λόγου είναι  εν τέλει απόλυτα συμβατές (και γι αυτό προσδόκιμες) με την ίδια τη φύση των νέων.

                                                                           
                                                                    Άρθρο από τα 24grammata

Ερωτηματολόγιο για το Ίντερνετ

Από το Ελληνικό κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου έχουν αναρτηθεί ένα μίνι - ερωτηματολόγιο για παιδιά και εφήβους και άλλο ένα για Γονείς,  αναφορικά με την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου.
Τα ερωτηματολόγια θα παραμείνουν online έως τις 20 Δεκεμβρίου. Παρακαλούνται όσοι από τους μαθητές/τριες και τους γονείς θέλουν, να τα συμπληρώσουν.
Βρίσκετε το μίνι ερωτηματολόγιο για ΠΑΙΔΙΑ και ΕΦΗΒΟΥΣ στη διεύθυνση:
http://www.surveymonkey.com/s/2Z6TBMX
Βρίσκετε το μίνι ερωτηματολόγιο για ΓΟΝΕΙΣ στη διεύθυνση:
http://www.surveymonkey.com/s/2SBK3DN

Ένας καμβάς .... μια Ιστορία

Μια διαδραστική εφαρμογή για τo μάθημα της Ιστορίας

Η παρακάτω εικόνα είναι αξιοσημείωτη.  Το εκπληκτικό είναι ότι ο καμβάς είναι μηχανογραφημένος με άρθρα της WIKIPEDIA.
Μετακινήστε τον κέρσορα πάνω από το πλήθος και το πρόγραμμα σας λέει το όνομα του προσώπου που βλέπετε. Κάνοντας κλικ πάνω του, θα έχετε την ιστορία της ζωής του, μέσα από ένα σύντομο βιογραφικό άρθρο.

Σύνδεσμος: http://cliptank.com/PeopleofInfluencePainting.htm